ICM

Creatieve Fotografie  (3)   ICM   

door Brigitte van Krimpen

In dit 3e artikel gaan we weer een stapje verder met creatieve fotografie. We gaan bewegen met de camera ook wel ICM genoemd (Intentional Camera Movement). Door te bewegen tijdens de belichting kan je een foto verkrijgen met een artistiek effect. Deze techniek bestaat eigenlijk best al een lange tijd maar is de laatste 2 jaar echt in opkomst. Denk maar aan de prachtige beelden van Andrea Gulickx met haar serie de Waal Bewogen. 

Grappig eigenlijk want een 10 tal jaren terug gooide ik mijn “per ongeluk bewogen opnames” weg en nu ga ik een hele dag aan de slag om bewogen beelden te maken. Maar als je eenmaal de smaak te pakken hebt  is het erg leuk om te doen met verrassende effecten. 

Na wat zoekwerk ben ik gestuit op prachtig werk van Ernst Haas - La Suerte De Capa, Pamplona.  Zijn eerste bewegend beeld komt uit 1956 en is gemaakt bij een stierengevecht in Spanje. Dus eigenlijk niks nieuws onder de zon. ICM kan je beschouwen als een techniek maar ook een creatieve manier van werken binnen de fotografie met langere belichtingstijden. Eigenlijk is het dus een hulpmiddel om de realiteit aan te passen en een eigen fantasiewereld te creëren. Juist als je misschien in je fotografie op een punt bent gekomen “en wat nu ??” , is dit een mooie manier om je grenzen weer eens te verleggen. 

De techniek is uiteraard op allerlei disciplines toe te passen maar wordt het meest gebruikt bij landschapsfotografie, zoals ook bij de hier te bespreken foto. Er zijn een 4 tal elementen (en combinaties daarvan) die van belang zijn bij het maken van ICM opnames 

• Belichtingstijd
• Snelheid van de beweging
• Richting van de beweging
• Contrast van het aanwezige licht

De uiteindelijke belichting op de foto van een scène- hoe donker of licht-, wordt bepaald door een samenspel van het diafragma, de sluitertijd en de ISO lichtgevoeligheid. Denk aan een driehoek waarbij elk element een hoek inneemt en een gelijk effect heeft op de uiteindelijke belichting. Op een bewolkte dag zal het dus prima lukken om een langere sluitertijd van bijvoorbeeld ½ seconde te verkrijgen in combinatie met een lage ISO waarde (50 of 100) en een klein diafragma opening ( bijvoorbeeld hoge F waarde 22). 

Bij normale situaties is het niet verstandig om de grenswaardes (genoemde F 22) van je diafragma van het gebruikte objectief op te zoeken, daar het objectief dan optisch niet optimaal presteert. Bij ICM zal je in je foto daar echter geen probleem van hebben. Op een zonnige dag zal dat technisch echter niet mogelijk zijn, maar kan je door gebruik te maken van een Neutral Density (ND) filter alsnog aan je gewenste belichting komen. ND filters kun je gebruiken om licht tegen te houden en hierdoor dus de sluitertijd te vertragen. 

Welke sluitertijd je moet gebruiken is eigenlijk niet te zeggen daar dit sterk afhankelijk is van de snelheid van je beweging. Het zal dus altijd trial en error zijn. Uiteindelijk is het ook best lastig om je mooiste beeld te kiezen daar geen enkele opname hetzelfde zal zijn. Hoe sneller je de camera beweegt des te meer vervaging van details je verkrijgt. Er zijn echter ook combinaties van bewegingen mogelijk om toch een deel van de details te behouden. Als je bijvoorbeeld kiest voor een belichting van 2 seconden heb je binnen dit tijdspad nog de mogelijkheid om de camera even op een bepaald punt stil te houden waardoor een deel van details behouden blijft binnen het totaal vervaagde beeld. 

De richting waarop je de camera beweegt hangt voor een groot deel samen met je onderwerp. Bij een rijtje bomen zal een horizontale beweging vaak een heel erg onrustig beeld teweeg brengen en wordt er meestal gekozen voor een verticale beweging. Bij de verticale beweging kan je ook weer kiezen tussen starten vanaf onder of vanaf boven. Ook dit is weer afhankelijk van je onderwerp en wat voor je effect je beoogt. Daarnaast kan je natuurlijk ook de camera draaien of korte trilbewegingen maken. Let vooral op de contrasten in je beeld: Als er veel heldere luchtpartijen aanwezig zijn kunnen deze lelijke witte strepen of patronen geven die storend kunnen zijn in je uiteindelijke resultaat.   

Deze foto is gemaakt met een objectief met een brandpuntsafstand van 50 mm. De gebruikte sluitertijd  was 1/3 seconde met een diafragma van F32. Omdat het een bewolkte dag was kon ik zonder ND filter fotograferen. Ik heb hier een opwaartse beweging gemaakt in lijn met de bomen.  Hierdoor zie je dat de witte sneeuw gedeeltes van de bodem als het ware omhoog gesmeerd worden waardoor er een aangename zachtheid ontstaat. De camera is verplaatst met een langzame beweging over een kleine afstand. Bij een snellere beweging waren er weinig details van de bomen overgebleven.  In de nabewerking heb ik het beeld omgezet naar een koele witbalans.   

Ik daag jullie uit om veel te experimenteren de komende tijd en ben benieuwd naar al die mooie foto’s in de categorie creatieve & experimentele Fotografie  van Deel de Natuur  

Lees ook  : 

Creatieve fotografie 1  Creatieve fotografie

Creatieve fotografie 2   Teleobjectief